Çin yönetimi, düşen doğum oranlarını artırmak amacıyla uzun yıllardır vergi muafiyeti uygulanan doğum kontrol ürünleriyle ilgili önemli bir karar aldı. Buna göre, prezervatifler, doğum kontrol hapları ve doğum kontrol cihazları, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren yüzde 13 KDV kapsamına alınacak. Kararla birlikte 1993’ten bu yana süren 32 yıllık vergi muafiyeti sona ermiş olacak.
Yetkililer, düzenlemenin temel gerekçesinin Çin’de giderek azalan doğum oranları, hızla yaşlanan nüfus ve daralan iş gücü olduğunu açıkladı. Ancak karar, kamuoyunda ve uzmanlar arasında tartışmaları da beraberinde getirdi.
Doğum sayıları sert düştü
Ulusal İstatistik Bürosu verilerine göre Çin’de 2024 yılında 9,5 milyon bebek dünyaya geldi. Bu rakam, 2019’daki 14,7 milyon doğuma kıyasla yaklaşık üçte birlik bir düşüş anlamına geliyor. Çin astrolojisinde doğumların genellikle arttığı “Ejderha Yılı”na rağmen genel eğilimin aşağı yönlü seyretmesi dikkat çekiyor.
Doğumlardaki gerileme ve ölümlerin artmasıyla birlikte Çin, 2023 yılında dünyanın en kalabalık ülkesi olma unvanını Hindistan’a kaptırdı.
Tek çocuk politikasından ters yönde bir hamle mi?
Çin’de 1980–2015 yılları arasında uygulanan ve ağır yaptırımlarla desteklenen “tek çocuk politikası”, 2015’te iki çocuk, 2021’de ise üç çocuk izni verilerek gevşetilmişti. Bu süreçte doğum kontrol yöntemleri devlet tarafından teşvik edilmiş, bazı ürün ve hizmetler ücretsiz sunulmuştu.
Yeni vergi düzenlemesi ise geçmişte izlenen bu politikalarla çeliştiği gerekçesiyle eleştiriliyor.
Aile destekleri artırılıyor
Hükümet, doğum oranlarını yükseltmek için farklı alanlarda teşvikleri de genişletmeyi planlıyor. Buna göre annelik izni 128 günden 158 güne, babalık izni ise 30 güne çıkarılacak. Ayrıca 1 Ocak 2025’ten sonra doğan çocuklar için ailelere yıllık 500 dolarlık devlet desteği sağlanıyor.
Buna rağmen uzmanlar, Çin’de çocuk yetiştirmenin yüksek maliyetinin doğurganlık üzerindeki en büyük caydırıcı unsur olmaya devam ettiğini vurguluyor.
Uzmanlar ve halk tepkili
Euronews’in aktardığına göre Virginia Üniversitesi Demografi Araştırma Grubu Direktörü Qian Cai, doğum kontrol ürünlerine getirilen verginin doğum oranlarını artırma etkisinin sınırlı olacağını belirterek, çocuk sahibi olmak istemeyen çiftlerin bu tür mali düzenlemelerden etkilenmeyeceğini ifade etti.
Karara tepki gösteren vatandaşlardan Hu Lingling ise geçmişteki sert nüfus politikalarını hatırlatarak, yeni düzenlemeyi “acımasız” olarak nitelendirdi.
Uzmanlar ayrıca, fiyat artışlarının plansız gebelikler ve cinsel yolla bulaşan hastalıklarda artış riskini beraberinde getirebileceği uyarısında bulunuyor.
