CHP Bursa Milletvekili Orhan Sarıbal, 2025 yılının Ocak-Haziran dönemine ait tarımsal ithalat verilerini değerlendirerek, ilk 6 ayda çiftçilere 89,7 milyar TL ödenirken baklagiller, yağlı tohumlar ve türevlerini kapsayan ithalatın geçen yıla göre yüzde 7,4 artışla 7 milyar dolara ulaştığını belirtti. Sarıbal, “Çiftçiye hak ettiği desteği vermeyen iktidar, çok uluslu tarım tekellerine milyarlarca dolar aktarıyor. Türkiye, çiftçisini ayakta tutmak için verdiği desteğin neredeyse 3 katını yabancı üreticilere ve tarım tekellerine ödemiş durumda” dedi.
Sarıbal, yaptığı açıklamada, 2025 yılının Ocak-Haziran dönemine ait tarımsal ithalat verilerini değerlendirdi. İktidarın tarım politikalarının üretimi değil ithalatı öncelediğini, Türkiye’nin kendi kendine yeten bir ülke konumundan çıkarıldığını vurgulayan Sarıbal, TÜİK verilerine göre, 2025’in ilk yarısında hububat, baklagiller, yağlı tohumlar ve türevlerini kapsayan ithalat geçen yıla göre yüzde 7,4 artışla 7 milyar dolara ulaştığını belirtti. Sarıbal, “Bu rakam, yılın devamında tarım ithalatında yeni rekorların kırılacağının habercisi. Buğdaydan mısıra, pamuktan ayçiçeğine kadar temel ürünlerde dışa bağımlılık arttı. Türkiye, tarımda kendi kendine yeten bir ülke olmaktan çıkarıldı. Çiftçiye değil ithalatçıya kazandıran bu politika, hem üreticiyi hem de tüketiciyi yoksullaştırıyor. AKP’nin 23 yıllık tarım politikalarının özeti, ‘üreten değil, ithal eden Türkiye’dir” dedi.
Türkiye’nin tarımsal destek bütçesinin 2025 yılı için 135 milyar TL olarak belirlendiğini hatırlatan Sarıbal, “İlk 6 ayda çiftçilere 89,7 milyar TL ödendi. Bu rakam, yalnızca yağlı tohumlar ve türevleri için yapılan ithalat ödemelerine denk. Çiftçiye hak ettiği desteği vermeyen iktidar, çok uluslu tarım tekellerine milyarlarca dolar aktarıyor. Çiftçinin alın teri değil, ithalat lobilerinin çıkarı korunuyor” diyerek tepki gösterdi.
Bu yılın ilk 6 ayında ithalat listesinde ilk sırayı pamuk alırken Sarıbal, pamuk ithalatının miktar bazında yüzde 41 artarak 1 milyar 68 milyon dolara çıktığını, toplamda 620 bin tona ulaştığını belirtti. Soya fasulyesi ithalatının ise yüzde 17 artışla 1 milyar 50 milyon dolar seviyesine geldiğine dikkat çeken Sarıbal, “Ham ayçiçeği yağı ithalatı miktar bazında yüzde 18 düşmesine rağmen 908 milyon dolarlık değerle üçüncü sırada yer aldı. Mısır ithalatı da 854 milyon dolarlık değerle dördüncü sırada kendisine yer buldu. Mısır ithalatında yüzde 61’lik bir artış yaşandı. Temmuz sonu itibariyle ithalat 4,1 milyon tona yükseldi. Mısır büyük ihtimalle bu yıl tüm zamanların ithalat rekorunu kıracak. 2023 yılında tüm zamanların ithalat rekoru kırılan buğdayda TMO’nun depolarında biriken stokların eritilmesi amacıyla buğday ithalatında 2024 yılı Haziran ayında başlayan ve yaz aylarında katı şekilde uygulanan yasak 2025 yılının ilk üç ayında da devam etti. Bu nedenle ithalat yüzde 65 oranında azalarak 343 milyon dolarda kaldı” diye konuştu.
“AK Parti’nin tarım politikalarının çiftçiyi tasfiye edip ithalatçı lobileri zenginleştirdiğini” kaydeden Sarıbal, şunları söyledi:
“2025 yılının ilk yarısında ihracat sıralamasında öne çıkan ürünler arasında fındık içi, yüzde 2,3 oranında gerilemeye rağmen zirvedeki yerini korudu. Fındık içi ihracat geliri 663 milyon doları aştı. Listede ikinci sırada yer alan rafine ayçiçeği yağı ihracatı ise yüzde 25,3’lük artışla 552 milyon dolara ulaştı. Bu ürünleri, 428 milyon dolarlık ihracat hacmiyle buğday unu takip etti. Ancak buğday unu ihracatı yılın ilk üç ayındaki ekmeklik buğday ithalatında uygulanan kısıtlamalar nedeniyle geçen yıla oranla yüzde 36,6 oranında bir azalma gözlendi. 22 Temmuz 2025 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan Yağlık Ayçiçeği Tohumu ve Ham Ayçiçeği Yağı İthalatında Tarife Kontenjanı Uygulanması Hakkında Karar ile 12 Ocak 2026- 31 Mayıs 2026 tarihleri arasında 1 milyon ton yağlık ayçiçeği tohumu ithalatı için yüzde 0 gümrük vergili tarife kontenjanı açıldı. Buna karşılık olarak 400 bin ton ham ayçiçeği yağı ithalatında ise yüzde 20 gümrük vergisi uygulanacak. Söz konusu tarife kontenjanı, 1 Temmuz-30 Kasım döneminde, öncelikle yerli yağlık ayçiçeği tohumu alımı yapanlar ve ham veya rafine ayçiçeği yağı üreten sanayicilere dağıtılacak. Bu karar gelecek yıl ayçiçeği tohumu ithalatını daha da artıracak. Buna karşılık üretici ayçiçeğini maliyetine bile satamıyor.”
