Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Türkiye’de lise eğitiminin yapısını dönüştürecek önemli bir model üzerinde çalışmalarını tamamladı. Hazırlanan değerlendirme raporu, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunuldu. Yeni modelde, mevcut 4 yıllık lise eğitimi, iki aşamalı bir yapıya dönüştürülerek daha esnek ve bireysel tercihlere dayalı hale getirilecek.
Yeni Modelin Adı: 2+2 Sistemi
Taslağı oluşturulan 2+2 modeline göre; lise eğitimi artık iki kademeden oluşacak. Öğrenciler 9. ve 10. sınıfları tamamladıktan sonra temel bir lise diploması alabilecek. Bu noktada tercih hakkı doğacak: Öğrenciler isterlerse eğitime devam ederek 11. ve 12. sınıfta mesleki ya da akademik alanlara yönelerek uzmanlaşacaklar, isterlerse eğitimlerini bu aşamada tamamlayabilecekler.
Bu yapı, lise eğitiminin süresini teknik olarak kısaltmıyor ancak zorunlu eğitim kapsamını ilk iki yılla sınırlandırıyor. Amaç, gençlerin gelişim düzeylerine göre yönlendirilmesini kolaylaştırmak, ders yükünü azaltmak ve sınav odaklı baskıyı hafifletmek.
Zorunlu Lise Eğitimi İlk 2 Yılla Sınırlı Olacak
Yeni öneride öne çıkan başlıklardan biri, lise eğitiminin zorunlu kısmının yalnızca ilk 2 yıl ile sınırlandırılması. Bu sayede öğrencilerin hem akademik hem de mesleki alanda daha özgür kararlar alabilmeleri sağlanacak.
MEB kaynaklarına göre, bu değişiklikle:
-
Öğrencilerin yaratıcılık ve ilgi alanlarına göre yönlendirilmesi,
-
Ders saatlerinin azaltılmasıyla öğrenci motivasyonunun artırılması,
-
Geleceğe yönelik daha esnek kariyer planlaması yapılması hedefleniyor.
MEB Öğrencileri Takip Etmeye Devam Edecek
Modelde dikkat çeken bir diğer unsur ise, öğrenciler 11. ve 12. sınıflara devam etmese bile sistemden tamamen kopmayacaklar. Milli Eğitim Bakanlığı bu öğrencileri “açık öğretim, çıraklık ya da yönlendirilmiş mesleki programlar” aracılığıyla izlemeye ve desteklemeye devam edecek. Yani öğrenciler okuldan ayrılsalar dahi resmî eğitim sisteminin bir parçası olarak kalacaklar.
Yasal Süreç Nasıl İşleyecek?
Model önerisinin son şekli verildikten sonra süreç şu adımlarla işleyecek:
-
Teknik detayların tamamlanması,
-
Cumhurbaşkanlığı Yardımcılığı ve AK Parti TBMM Grubu ile koordinasyon,
-
Kanun teklifinin hazırlanarak Meclis’e sunulması,
-
TBMM Milli Eğitim Komisyonu’nda değerlendirme,
-
Meclis Genel Kurulu’nda oylama.
Bu süreç sonunda, zorunlu eğitim süresiyle ilgili yasal düzenleme resmiyet kazanacak.
Uluslararası Uygulamalar Bu Modeli Destekliyor Mu?
MEB’in 2 yıldır yürüttüğü çalışma, yalnızca Türkiye’deki uygulamaları değil, dünya genelindeki modelleri de analiz etti. Bazı örnekler:
-
ABD: Eyalet bazlı farklılıklar olmakla birlikte zorunlu eğitim genellikle 16 yaşına kadar.
-
İngiltere: 5-18 yaş arası eğitim zorunlu, ancak 16 yaşından sonra üniversite ya da çıraklık seçilebiliyor.
-
Japonya: Zorunlu eğitim 9 yıl; 6 yaşında başlıyor, 15’te bitiyor.
-
Almanya: 15-16 yaşına kadar eğitim zorunlu; ardından mesleki ya da akademik yönlendirme yapılıyor.
-
İskandinav ülkeleri: Genellikle 6 ila 16 yaş arasında zorunlu eğitim var, erken çocukluk eğitimi ise çok daha önce başlıyor.
Bu örnekler, Türkiye’de önerilen 2+2 modelinin küresel eğilimlerle örtüştüğünü gösteriyor.
Amaç: “Sınıfta Ezber” Yerine “Hayatta Beceri”
Geleneksel lise modelinde öğrencilerin günde 7-8 saat ders gördüğü, haftada 40 saate yakın bir yük taşıdığına dikkat çeken eğitimciler; bu sistemin hem öğrencilerin yaratıcılığını bastırdığı hem de okula karşı motivasyonlarını zayıflattığı görüşünde. Yeni modelle birlikte daha az ders, daha fazla yönlendirme ve beceri odaklı eğitim hedefleniyor.
Eğitimde Yapısal Bir Dönüşüm Kapıda
Yeni sistem, eğitim alanında son yıllarda atılan en köklü adımlardan biri olmaya aday. Eğer yasa teklifi Meclis’ten geçerse, Türkiye’de lise eğitimi ilk kez bu kadar esnek ve bireyselleştirilmiş bir yapıya kavuşmuş olacak.
2+2 modeli, sadece öğrencilerin ders yükünü azaltmakla kalmayacak, aynı zamanda erken yönlendirme, yetenek geliştirme ve istihdama geçiş süreçlerini hızlandıracak bir yapıyı da beraberinde getirecek.