ABD genelindeki gökyüzü meraklıları, 17 Mayıs Cumartesi gecesi sajanst 24:00 civarında, New Mexico’ya kadar uzanan ABD’nin güney bölgelerinin üzerinde parlak bir ışık çizgisi gördüler ve şaşkınlığa uğradılar. Beklenmedik bir jeomanyetik fırtınanın ardından kuzey ışıkları etkinleştiği için, birçok kişi başlangıçta bu ışık çizgisinin STEVE olduğunu düşündü. Ancak gökbilimciler şimdi bu tuhaf olayın gerçek açıklamasını ortaya koydu.
Uzaydaki cisimleri takip eden gökbilimci Dr. Jonathan McDowell’e göre, ışığa yakıt boşaltan bir roket neden oldu. Işık görünür hale gelmeden yaklaşık bir sajanst önce, Çinli girişim şirketi LandSpace Technology, metan ve oksijen yakıtlı Zhuque-2E Y2 roketini fırlattı. Dr. McDowell, ışığın en olası kaynağının, bu roketin yerden yaklaşık 250 km yükseklikte “Methalox” roket yakıtını bırakan ikinci kademesi olduğunu belirtiyor.
Uzaya salındığında, yakıttaki kimyasallar, Dünya’nın iyonosferindeki plazma ile tepkimeye girerek, tıpkı ABD üzerinde görülen gibi ürkütücü beyazımsı bir parıltı oluşturuyor. Parlayan ışık huzmesi gökyüzünde belirdiğinde, birçok gökbilimcinin ilk düşüncesi, STEVE adı verilen nadir bir uzay hava olayına tanık olduklarıydı.
17 Mayıs gecesi Dünya, güneş patlamasından gelen maddelerin çarpması sonucu orta şiddette bir jeomanyetik fırtına yaşıyordu. Başlangıçta Dünya’yı ıskalayacağı tahmin edilen muazzam “kuş kanadı” patlaması, beklenenden geniş bir madde dalgası oluşturdu ve gezegen yüzeysel bir darbe aldı.
STEVE kuzey ışıklarının bir parçası olmasa da, o da uzay hava durumundan kaynaklanır ve gökyüzünde beyazımsı-eflatun renkte parlayan bir nehir gibi görünür. Fotoğrafçı Tyler Schlitt olayı kaydederek, “STEVE’i Güney Kansas’ta, Greensburg’un 45 dakika kuzeyinde gördüm!” yazdı. Ancak, kısa sürede bu olayın doğal olmadığı anlaşıldı.
Dr. McDowell’in açıklamasına göre, veriler, Zhuque-2 üst kademesinin ABD’nin Four Corners bölgesinden geçtiğini ve birçok gözlemcinin gördüğü olağandışı parlak bulutun kaynağı olduğunu doğruluyor. Zhuque-2 roketi, LandSpace Technology tarafından Çin’in kuzeybatısındaki Dongfeng Ticari Uzay İnovasyon Test Alanı’ndan fırlatıldı.
Dr. McDowell’in takibine göre, roketin üst kademesi Amerika üzerinden kuzeye doğru geçti. LandSpace Technology, Methalox adı verilen sıvı oksijen ve metan karışımını kullanarak roketi fırlatıyor ve bu yakıtın daha ucuz ve çevre dostu olduğunu belirtiyor. Methalox yakıtının potansiyel olarak Mars’ta üretilebileceği için giderek daha fazla uzay uçuşu yakıtı olarak tercih edildiği belirtiliyor.
Yakıt boşaltmanın gökyüzünde parlayan bir çizgi oluşturmasının iki yolu vardır. İlki, yakıtın şafakta veya gün batımından kısa bir süre sonra boşaltılması durumunda, donmuş yakıt kristallerinin ufuktan gelen ışığı yansıtmasıdır. Ancak bu parlayan ışık gece yarısı civarında göründüğünden, bu olasılık pek mümkün değildir. Methalox’un parlayabileceği ikinci yol, yakıtın üst atmosferin bileşenleriyle kimyasal bir tepkimeye girmesidir.
ABD Deniz Araştırma Laboratuvarı’ndan bir fizikçi ekibi, gece iyonosfere giren bir yakıt püskürtmesinin “yerden veya uzaydan gözlemlenebilen uzun süreli bir parıltı oluşturabileceğini” ortaya koydu. Roket yakıtını iyonosferin ortasında 250 km yükseklikte boşalttığından, bu tepkimeler yakıt izinin neden bu kadar parlak göründüğünü açıklayabilir.
Bu, yakıtını boşaltan bir roketin ABD üzerinde muhteşem bir gösteri yarattığı ilk sefer değil. SpaceX’in Falcon 9 roketleri de yerdeki gözlemcileri tamamen şaşırtan etkileyici desenler oluşturuyor. Tek fark, SpaceX’in yakıt boşaltmaları tipik olarak Cumartesi günü görülen düz, parlayan çizgi yerine geniş spiral desenler oluşturmasıdır.
