Elektrikli araçlar (EV’ler), dünya genelinde olduğu gibi Türkiye’de de hızla yaygınlaşıyor. Ancak bu durum, sadece çevresel etkilerle sınırlı kalmayıp, otomobil fiyatlama dinamiklerinde de derin değişikliklere yol açıyor. Bu yazıda, EV akımının araba fiyatlarına olan etkisini ekonomik, teknolojik ve politik açılardan derinlemesine ele alacağız.
1. EV Vergi Avantajları – İçten Yanmalı Araçlara Göre Net Cephe
Türkiye, EV teşviklerine ambivalan yaklaşırken içten yanmalı otomobillere (ICE) yüksek vergiler uyguluyor:
-
EV’lerde ÖTV oranı %10–15 düzeyinde kalırken, ICE araçlarda bu oran %45–200 arasında değişiyor
-
Hükûmet, EV’leri desteklemek amacıyla PHEV araçlarda da ÖTV oranını %30’a düşürdü .
Bu vergi farkları, elektrikli ve hibrit araçların net satış fiyatını önemli ölçüde aşağı çekiyor, bu da benzer özellikteki bir ICE otomobile göre EV’leri daha çekici hale getiriyor. Böylece kullanıcılar, bazen daha düşük bütçeyle EV sahibi olabiliyor.
2. EV Fiyatları Düşer mi, Yükselir mi? Bütçe Uyum Hikâyesi
EV yaygınlaştıkça fiyatlar düşme eğilimi gösteriyor:
-
Batarya maliyetlerinde büyük düşüş yaşanıyor: 2026 yılına kadar 1 kWh başına maliyetin %50 azalması bekleniyor .
-
Çin pazarında EV fiyatları SUVs dahil birçok segmentte ICE araçlarla eşitlendi hatta bazı SEGMENT’lerde ICE araçlardan daha ucuz hale geldi
Türkiye’de üretilen EV’lerde (Togg gibi) ve Çin’den ithal modellerde fiyat rekabeti EV’ye geçişi kolaylaştırıyor. Öte yandan Çin menşeli modeller için ek %40 gümrük vergisi uygulanıyor; bu da yerli üretimi teşvik ederek fiyatları stabil kılıyor
3. Yerli Üretim ve Arz Gücü
Togg gibi yerli EV üreticileri ve BYD gibi uluslararası yatırımlarla üretim kapasitesi artıyor:
-
BYD, Türkiye’de yıllık 150.000 adet üretim yapacak fabrika inşa ediyor .
-
Renault ve Hyundai de Türkiye’de üretim planlıyor
Artan üretimle birlikte stok fazlası oluşabilir ve kampanyalı satışlar devreye girerek genel otomobil fiyatlarında indirim trendini besleyebilir.
4. Kredi ve Faiz Etkisi
EV’lerin yükselişi banka kredi politikalarını da etkiliyor:
-
Otomotiv kredi faizi yüksek seyrediyor ama 2025’de hafif düşüş trendi var
-
EV’lerin maliyet avantajı sayesinde kredi riskleri azalabilir, bu da finansman paketleri sunan markalar için cazip hale gelir.
Bu durum, EV ve ICE araç fiyatlarını üzerinde etkili kampanyaların ortaya çıkmasına neden olabilir.
5. Talep Dönüşümü ve Piyasa Düzeni
EV’lerin yükselişi kullanıcı tercihlerine yansıyor:
-
Türkiye’de 2024 EV pazar payı %10’a kadar yükseldi; yıl sonunda %15 civarına ulaşması bekleniyor .
-
EV ve PHEV modellerinin kullanıcı payı her geçen yıl artıyor
Bu dönüşüm, ICE araçların arz fazlası yaşamaya başlamasına ve fiyatlarında nispi düşüşlere yol açabilir. Rekabet arttıkça tüm segmentlerde fiyat dengesizlikleri yaşanacak.
6. Yazılım ve Teknoloji Maliyeti
EV’ler, ömürleri boyunca yazılım güncellemeleriyle gelişen araçlar haline dönüştü. Bu da araç bakım ve hizmet maliyetleri açısından yeni bir dinamik oluşturuyor.
-
Güncellemeler uçtan uca sunuluyor, bu da ICE’lerde ekstra donanım değiştirme ihtiyacını azaltabiliyor.
-
Ancak, teknoloji ithalatına bağlı parçalar kur baskısına maruz kalabiliyor.
Bu durum, bazı EV modellerinin fiyat avantajını korurken bazı teknolojileri içeren modellerin fiyatlarını artırabiliyor.
7. İkinci El Pazarı ve Fiyat Etkisi
EV’lerin ikinci el pazarında da etkileri gözlemleniyor:
-
Globalde ikinci el EV fiyatları ICE araç fiyatlarına yakınlaşıyor ve satışlar artıyor .
-
Türkiye’de EV ikinci el piyasası henüz emekleme dönemindeyken, erken EV sahipleri satış için uygun fiyatlar sunmaya başlayabilir — bu da fiyat dilimlerinde denge yaratabilir.
Ayrıca, EV’lerin sahipleri enerji maliyeti avantajı nedeniyle ikinci el EV’lere yönelip fiyatlara yeni talep oluşturabilirler.
8. Altyapı ve Şarj Erişimi: Talep Üzerine Etki
Şarj altyapısının yaygınlaştırılması EV’lere geçişi hızlandırıyor:
-
2023’te 3.000 olan şarj noktası sayısı 2024’te 25.000’e yükseldi; 2030 hedefi 250.000 Özel sektör aktörleriyle kurulan altyapı, tüketicinin ‘menzil kaygısı’nı (range anxiety) azaltıyor .
Menzil endişesi azalınca talep artar, bu da EV fiyatlarını proaktif taleple yukarı çekebilir, ama aynı zamanda üretim ölçeklendirildiğinde fiyatları aşağı da çekebilir.
9. Makroekonomik Görünüm
Türkiye’de enflasyon ve döviz kurunun etkileri:
-
Enflasyon aylık %2, yıllık %36 civarında, bu durum ICE ve EV fiyatlarını paralel arttırıyor biz burada navlist.
-
Ancak EV vergisel avantajlarla nispi olarak daha uygun konumda kalıyor.
Ayrıca, elektrikli otomobil fiyatlarının kur ve enflasyondan bağımsız olarak düşürülmesine dair teşvik arayışları da sürüyor.
EV’ler Piyasayı Nasıl Şekillendiriyor?
-
Vergi avantajları sayesinde EV’ler ICE araçlara göre daha cazip hale geliyor.
-
Batarya maliyetlerindeki düşüş, teknolojik gelişmelerle fiyatların da gerilemesine ön ayak oluyor.
-
Yerli ve uluslararası üretim artışı, stokla birlikte kampanyalı fiyatları getiriyor.
-
Evden şarj, kredi avantajları ve altyapı yatırımları, EV’lere geçişi hızlandırarak talep yoğunluğu yaratıyor.
-
ICE araçlar ise arz fazlası yaşayarak fiyat baskısı altında kalabilir.
