Aort kapak yetmezliği, kalbin sol ventrikülünden çıkan ve tüm vücuda oksijenli kan taşıyan aort damarıyla kalp arasındaki kapakçığın tam olarak kapanamaması durumudur. Bu durum, kalbin her atımında bir miktar kanın aorta gitmesi gerekirken tekrar sol ventriküle geri dönmesine neden olur. Zamanla kalpte hacim yükü artar, bu da kalbin yorulmasına, genişlemesine ve işlev kaybına yol açabilir. Aort kapak yetmezliği sinsi seyreden bir hastalık olabilir ve belirtileri zamanla yavaşça gelişebilir. Bu yazıda, aort kapak yetmezliğinin belirtilerini detaylı şekilde ele alacağız.
Aort Kapak Yetmezliğinin Genel Tanımı
Aort kapağı, kalbin sol ventrikülü ile aort damarı arasında yer alır. Normal şartlarda bu kapak, kan sol ventrikülden aorta geçtikten sonra kapanır ve kanın geri dönmesini önler. Ancak bazı durumlarda bu kapak yapısal bozukluklar, enfeksiyonlar, doğumsal anomaliler ya da dejeneratif değişiklikler nedeniyle işlevini yitirebilir. Bu durum “aort kapak yetmezliği” olarak tanımlanır.
Bu hastalık hafif, orta ya da ileri düzeyde olabilir. Hafif formlarında belirti vermeyebilirken, ilerledikçe çeşitli semptomlarla kendini belli eder. Belirtiler genellikle kalbin sol tarafının bu ek yükle baş edemez hale gelmesiyle ortaya çıkar.
Aort Kapak Yetmezliğinin Belirtileri
1. Nefes Darlığı (Dispne)
Aort kapak yetmezliğinin en yaygın belirtilerinden biri nefes darlığıdır. Özellikle efor sırasında (merdiven çıkma, yokuş yürüyüşü, egzersiz gibi) ya da yatarken (ortopne) ortaya çıkabilir. İleri vakalarda gece uykudan uyanarak nefes alma ihtiyacı hissedilebilir (paroksismal noktürnal dispne). Bu durum, kalpteki kan hacmi artışına bağlı olarak akciğerlerde sıvı birikmesine neden olur.
2. Çabuk Yorulma
Kalbin normalden fazla çalışmak zorunda kalması, vücuda yeterli kan pompalamak için daha fazla enerji harcamasına neden olur. Bu durum kişide halsizlik, çabuk yorulma ve egzersiz kapasitesinde azalma ile sonuçlanır. Özellikle yaş ilerledikçe bu belirti daha belirgin hale gelir.
3. Göğüs Ağrısı (Angina)
Göğüs ağrısı, aort kapak yetmezliği olan bireylerde ortaya çıkabilir. Bu ağrı genellikle kalp kasının yeterince oksijen alamaması sonucu meydana gelir. Sol göğüste, sıkıştırıcı tarzda, egzersizle artan ve dinlenmeyle geçen bir ağrı söz konusu olabilir. Ancak bazı hastalarda istirahat halinde de ağrı hissedilebilir.
4. Çarpıntı (Palpitasyon)
Aort yetmezliği olan kişilerde kalbin atış hızı artabilir. Bunun sebebi, kalbin her kasılma sırasında geri kaçan kanı da pompalamak zorunda olmasıdır. Bu durum kalbin daha hızlı ve kuvvetli atmasına, kişide de çarpıntı hissine neden olur. Özellikle geceleri yatarken bu his daha rahatsız edici olabilir.
5. Baş Dönmesi ve Bayılma
Kan basıncındaki dalgalanmalar ve beyne giden kan akışındaki düzensizlikler baş dönmesine veya bayılmaya (senkop) neden olabilir. Bu durum özellikle fiziksel aktivite sırasında daha belirgin hale gelebilir ve ciddi kalp debisi azalmasını işaret edebilir.
6. Kan Basıncında Değişiklikler
Aort kapak yetmezliği, özellikle geniş nabız basıncı (sistolik ve diyastolik basınç arasındaki farkın artması) ile karakterizedir. Örneğin, tansiyon ölçüldüğünde 160/50 mmHg gibi bir fark gözlenebilir. Bu farkın oluşmasının nedeni, sistolde kalbin yüksek basınçla kanı aortaya pompalaması ve diyastolde kapaktan geri kaçan kanın arteriyel basıncı düşürmesidir.
7. Boyun ve Nabız Atımının Artması
Aort kapak yetmezliği olan kişilerde nabız atımı daha kuvvetli hissedilebilir. Boyun damarlarında, karotis arterlerde gözle görülür şekilde atım olabilir. Bu durum, “Corrigan nabzı” olarak adlandırılır ve klasik bir muayene bulgusudur.
8. Sol Kalp Yetmezliği Belirtileri
İleri evrelerde kalp artık geri kaçan kanı tolere edemez hale gelir ve sol kalp yetmezliği gelişir. Bu da akciğerde sıvı birikmesi, öksürük, balgam çıkarma, istirahatte bile nefes darlığı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
9. Ayakta Nabzın Aşırı Hissedilmesi (Water-Hammer Nabzı)
Water-hammer (su çekici) nabzı, ani ve kuvvetli bir nabız atımını ifade eder. El bileğinde yapılan muayenede nabzın hızlı yükselip aniden düşmesi hissedilir. Bu bulgu, aort kapak yetmezliği için klasik bir klinik işarettir.
10. Yorgunluk ve Genel Performans Düşüklüğü
Kronik aort kapak yetmezliği olan bireyler, zamanla günlük aktivitelerinde zorlanmaya başlar. Basit işler bile yorucu hale gelir. Bu performans düşüklüğü genellikle fark edilmeden yavaş yavaş gelişir ve çoğu zaman yaşa bağlı olduğu düşünülerek göz ardı edilir.
Belirtiler Ne Zaman Ciddiye Alınmalıdır?
Aort kapak yetmezliği belirtileri zaman içinde yavaş yavaş geliştiği için hastalar bunları hafife alabilir. Ancak aşağıdaki durumlar mutlaka tıbbi değerlendirme gerektirir:
-
Dinlenme halinde nefes darlığı oluşması
-
Göğüs ağrısının istirahat halinde ya da sık sık tekrarlaması
-
Bayılma, baş dönmesi gibi belirtiler
-
Günlük yaşamda belirgin performans kaybı
-
Nabızlarda belirgin artış, düzensizlik
Bu belirtilerin ortaya çıkması kalbin işlevinin azaldığını gösterebilir. Zamanında müdahale edilmezse kalıcı kalp hasarına yol açabilir.
Aort kapak yetmezliği, sinsi seyreden ancak zamanla ciddi kalp yetersizliğine yol açabilen bir hastalıktır. Belirtileri çoğu zaman başka hastalıklarla karıştırılabildiği için dikkatli gözlemlenmesi gerekir. Nefes darlığı, çabuk yorulma, göğüs ağrısı, çarpıntı ve bayılma gibi şikayetler bu hastalığın en sık görülen belirtilerindendir. Erken tanı ve tedavi ile hastalığın ilerlemesi durdurulabilir veya yavaşlatılabilir. Özellikle belirti gösteren bireylerin kardiyoloji uzmanına başvurarak ekokardiyografi gibi görüntüleme yöntemleriyle değerlendirme yaptırması önemlidir.
Unutulmamalıdır ki, kalp kapak hastalıkları erken dönemde tespit edilip tedavi edilirse, yaşam kalitesi korunabilir ve daha ciddi komplikasyonların önüne geçilebilir.
